Dengeli beslenme, sağlığımızı korumak için atılacak ilk ve en kolay adımlardan biridir. Tabiî ki bunun için öncelikle, dengeli beslenmenin ne olduğunu ve dengeli beslenme alışkanlıklarının özelliklerini bilmek gerekir. Sağlığımızı, dinçliğimizi korumanın olmazsa olmazlarından dengeli beslenmeyle ilgili akıllara takılan soruların yanıtını burada bulabilirsiniz.
Dengeli beslenme; yağlar, karbonhidratlar ve proteinlerden oluşan, ana besin öğelerini; antioksidanlar, mineraller, su ve ikincil besin öğeleri gibi mikro besinleri ve bize enerji veren kaloriyi miktarını, yeteri kadar almak demektir. Dengeli beslenme veya diğer adıyla sağlıklı beslenmede, tüketilen besinler, kalp damar sisteminde ve diğer iç organlarda toksin madde oluşumuna neden olan özelliklerde olmamalı, kilo almaya neden olacak kadar fazla kalori içermemelidir.
İstikrarlı ve sürekli uygulanırsa, sağlıklı beslenme, kişinin sağlık durumunda, psikolojik ve zihinsel durumunda da iyileşme ve gelişme sağlar. Hangi besin gruplarından hangi miktarlarda tüketmememiz gerektiğiyse, günlük etkinliklerimize, enerji ve protein ihtiyacımıza göre değişir. Dünya sağlık örgütünün verilerine göre dünya çapında her yıl, 2,7 milyon kişi dengesiz beslenme ve dengesiz beslenme yüzünden ortaya çıkan sorunlar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Ayrıca dengesiz beslenme; yüksek tansiyon, kilo sorunları, şeker hastalığı ve hatta kansere de neden olabilmektedir. Bu yüzden dengeli beslenme konusunda bilinçlenmek hem sağlığımızı hem de yaşam kalitemizi korumak açısından önemlidir.
Dengeli beslenmek isteyenlerin, şu kurallara dikkat etmesi gerekir;
Tükettiği gıdalardan aldığı kadar enerji harcayarak, kilo artışını engellemek.
Bitkisel ağırlıklı bir beslenme düzenini tercih ederek; bakliyat, sebze, meyve ve tam tahıllara günlük beslenmede ağırlık vermek.
Yağ tüketimini düşük düzeyde tutmak. (Tüm gün tüketilen enerji miktarının %30’unu aşmayacak kadar.) Yağlar içinden, doymamış yağları ve bitkisel kökenli olanları tercih etmek ve trans yağlardan uzak durmak.
İşlenmiş şeker tüketimini kısıtlı tutmak. Basit şekerleri, olabildiğince az tüketmek.
Sodyum ve tuz tüketimini düşük düzeyde tutmak ve mutlaka iyotlu tuz kullanmak. Günlük tuz tüketimini en fazla 6g düzeyinde tutmak.
Bu kurallar, herhangi bir sağlık sorunu olmayan bireylerin dikkat etmesi gereken kurallardır. Fakat sizin için neyin sağlıklı olduğunu belirleyecek asıl unsur, elbette ki sizin bünyenizdir. Bazı özel durumlarda kişinin, bazı besin gruplarını, hayatından tamamen çıkarması ya da başka biri için sağlıksız sayılabilecek düzeylere kadar düşürmesi gereklidir. Şeker hastalığı veya hipertansiyonu olanlar buna örnek verilebilir. Böyle durumlarda, hangi besin gruplarından uzak kalınması gerektiğini öğrenmek için bir uzmana danışmak gereklidir.
Enerji tüketiminin ne kadar olacağını da kişinin günlük etkinlik planı belirleyecektir. Düzenli olarak spor yapan birinin enerji ihtiyacı, doğal olarak, egzersiz yapamayan birininkine kıyasla daha yüksek olacaktır. Ayrıca, yapılan egzersizin türüne bağlı olarak protein, mineral amino asit ihtiyacında da artış olabilir.
Dengeli beslenme; sağlığı korumada olduğu gibi, kilo kontrolünde de kilit rol oynar. Günlük enerji ve besin ihtiyacına uygun olarak beslenen biri, kilo almayacaktır ve eğer kilo fazlası varsa, kilo vermesi çok daha kolay ve sağlıklı olacaktır. Üstelik dengeli beslenme alışkanlıklarını kazanmış bireyde, zorlayıcı ve kısa vadeli diyetler sonrasında görülen, diyeti bırakınca kilo alma durumu da yaşanmaz.
Dengeli beslenmek, diyet yapmak ya da yalnızca bir besin gurubunu tüketmek demek değildir. Dengeli beslenme, sağlık durumunu iyileştirecek besinleri, gerektiği kadar tüketmek ve vücudun ihtiyacı olan tüm besin öğelerini almasını sağlamaktır. Günümüzde birçok beslenme uzmanı ve diyetisyen, danışanlarına kısa vadeli çözümler sunmak yerine, dengeli beslenme alışkanlıkları kazandırma yoluna gitmeyi tercih etmektedir.