Gıda Takviyeleri Zararlı mıdır?

Bundan birkaç yıl önce yalnızca spor yapanların ilgi alanına giren, fakat beslenme alışkanlıklarımızın değişmesi ya da bozulmasıyla, artık neredeyse herkesin aşina olduğu gıda takviyeleri sıkça tartışmalara neden oluyor. Kimilerinin, zararlı olduğu düşüncesiyle uzak durduğu gıda takviyeleri, bilinçsiz ya da aşırı kullanım sonucu, insanlara zarar da verebiliyor. Bu durumda, gıda takviyelerinin zararlı olduğu inancını haklı bulmak mı gerekiyor?

Öncelikle, gıda takviyelerini, genel gıda takviyeleri ve “sporcu gıdaları” adıyla anılan gıda takviyeleri olarak ele almak gerekiyor. Bu yazıda, sporcu gıdaları olarak sınıflandırılan gıda takviyeleri ele alınacak.

Öncelikle belirtmekte fayda var ki, her şey gibi, sporcu gıdalarının da gereksiz ve aşırı tüketimi, zararlı olabilir. Doğrudan vücudunuza hiçbir zarar vermezlerse bile, bütçenizi zorlamak yoluyla zararlı olabilirler. Dolayısıyla öncelikli olan, sporcu gıdalarına ihtiyacınız olup olmadığını belirlemek. Özellikle amino asit destekleri ve WHEY proteini takviyeleri, vücut geliştirenlerin gözdesidir. WHEY proteini içeren gıda takviyeleri, peynir altı suyundan üretilir. Yani kimyasal değildirler. Piyasada bilinen markaların çoğunun, üretim süreçlerinde, ürünün içine insan sağlığını tehdit edici öğeler karışmasına ortam sağlayacak aşamalar bulunmamaktadır.

Zayıflamak isteyenlere tavsiye edilen L-Carnitine’e de değinmekte yarar var. Kırmızı kasları güçlendirdiği bilinen bu amino asit, oldukça faydalı olmasına karşın, üretim ve bileşiklerinden yalıtılma süreci çok büyük titizlik ister. L-Carnitine üretimi sırasında, D-Carnitine de ortaya çıkıyor ki bu da insan vücudu için zararlı. Önceden D-Carnitin’in insan vücuduna zarar vermesini önlemek için hapların içine antioksidanlar katılırdı, şimdiyse saf L-Carnitin olan, “carnipure” formüller giderek yayılmaya başladı. Doktorların, uzun süre yatarak tedavi gören ya da kemoterapi gören hastalara verdiği L-Carnitin’i belli bir yaşın üzerindeki bireylerin de ara ara kullanması tavsiye ediliyor.

En çok sözü edilen bu gıda takviyeleri dışında, zayıflamak isteyenlere veya şeker hastalarına önerilen krom-pikolinatla ilgili tartışmalar biraz daha sert. Bazı araştırmalar bazı bireylerde bu takviyelerin kullanımının, karaciğerde sorunlara yol açtığını ortaya koyuyor. Bunun dışında kıkırdak dokuları ve eklemleri güçlendirdiği iddia edilen, glukozamin tabletleri de tartışmalara neden oluyor. Kimi deneyler hiçbir faydası olmadığını, hatta pankreasa zarar vermek yoluyla, şeker hastalığına neden olduğunu iddia etse de, artrid ve osteartrid hastalarında umut verici bulgular elde edilen deneyler de var.

Piyasadaki gıda takviyesi markaları ve sundukları ürünler çok ve çeşitli. Piyasada kendi kanıtlamış markaları ve ürünleri kullanmanız kendinizi emniyete almak açısından faydalı olacaktır. İhtiyacınız olmayan ürünü kesinlikle kullanmayın. Aynı anda kullandığınız ürün sayısını 2-3 civarında tutun. Bu ürünlerin yapılış amacının önünde sonunda, para kazanmak olduğunu hatırlayın. Yalnızca protein takviyelerinin 5-6 cinsi bulunmakta. Bunların hepsine ihtiyacınız olabilir mi? Gıda takviyelerini düzenli kullanıyorsanız, arada bir en azından bir ay süreyle bırakın. Bu süre gıda takviyelerinin kullanımıyla vücudunuzda birikebilecek gereksiz ya da zararlı maddelerin atılması için vücudunuza zaman verecektir. Son olarak da, bu tür takviyeleri kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışın. Zararlı veya alerjik bir tepki gördüğünüzde de hemen kullanımı kesip doktora görünün. Unutmayın ki gıda takviyeleri faydalı olması için ilk gereken, bilinçli tüketilmeleridir.