Kamp veya Bushcraft Bıçağı Nedir, Nasıl Seçilir?

Bushcraft, şehirden uzaklaşmak ya da doğada yaşamını sürdürme veya hayatta kalma tekniklerini (survival) geliştirmek isteyenlerin uğraşıdır. Günümüzde bir hobi ve bir zanaat hâline gelen bushcraftla uğraşanlar bu yeteneklerini geliştirmek için kampa giderler. Bunun için gidilebilecek nizamî kamp alanları olsa da gerçek anlamda doğada yaşamak isteyenler bu düzenlenmiş ve bayındır hâle geitirilmiş alanlardan olabildiğince uzakta kampa gitmeyi tercih eder. İster bushcraft yapıyor olun isterse kamp, bir bushcraft veya kamp bıçağı bu işin ayrılmaz bir parçasıdır. Bushcraft veya kamp bıçağı alırken nelere dikkat etmek gerekir, bunu inceleyelim.

Öncelikle belirtelim ki bushcraft yapmakla kamp yapmak arasında net bir ayrım yoktur. İkisinde de doğaya veya yabana çıkılır, konaklamaya uygun bir yer seçilir ve kamp kurulur. Ardından da orada kalmak istenilen süre her ne kadarsa, o süre boyunca hayatı idame ettirecek gerekli önlemler alınır. Ateş çukuru, tuvalet için yer ayırmak, çadır kurmak veya barınak inşa etmek, hava karardıktan sonra ateşin başında oturup doğanın tadını çıkartacağınız yerleri ayarlamak gibi işlere girişilir.

İyi Bir Kamp ve Bushcraft Bıçağında Olması Gereken Özellikler

Bu işlerin tümü veya büyük bir kısmını yaparken de bir bıçak, olmazsa olmazdır. Piyasada birçok bıçak bulunmakta ve bunların bir kısmı kamp bıçağı, bir kısmı da bushcraft bıçağı olarak tanıtılmaktadır. Bir bushcraft ve kamp bıçağı her şeyden önce sabit namlulu (fixed blade) olmalıdır. Elbette ki kampta veya doğada “çakı” tabir edilen ve namlusu sapına kapanabilen bıçaklardan da kullanabilirsiniz ve tabii ki piyasada ufak bir araştırma yaptığınıza bushcraft veya kamp çakısı adıyla satılan birçok ürün görebilirsiniz; ancak bushcraft çakısı diye bir şey yoktur. Kamp çakısı için de aynı geçerlidir.

Bushcraft veya kampta yapmanız gerekebilecek işler düşünüldüğünde, eğer sapı elinizde kalmasın istiyorsanız sabit namlulu (fixed blade) bir bıçak tek tercihiniz olmalıdır.

Bunun dışında, alacağınız bushcraft veya kamp bıçağı tam kuyruk olmalıdır. Bu durum “full tang” diye de tabir edilir. Yekpare (full tang) bıçak, sabit namlulu bıçaklar sınıfına girer. Full tangin anlamı bıçağın kesici kısmı, yani namlusunun sapın içine doğru uzaması, hiçbir kaynak, vidalama, ekleme vs olmaması demektir.

Tam kuyruk (full tang) bıçakların kuyrukları çok çeşitli olabilir. İskelet kuyruk (skeleton tang), parça kuyruk (partial tang), daralan kuyruk (narrowing tang) ve çubuk kuyruktur (stick tang). Bunların hepsi arasında ayrımlar, hepsinin avantajları ve dezavantajları vardır; fakat bunlar bu yazının konusu değil ve piyasada hepsine tam kuyruk, yekpare veya full tang bıçak denir.

Kamp veya bushcraft bıçağında olması gereken bir diğer özellik de tercihen paslanmaz çelikten üretilmiş olmasıdır. Çakı, bıçak veya pala üretiminde kullanılan birçok çelik türü vardır. Bunların bir kısmı kısmen bir kısmı da tamamen paslanmaz çeliktir. Karbon çelik gibi bazı çelik türleri de paslanır. Çakı, bıçak ve palalarda kullanılan çelik türlerini merak ediyorsanız aşağıdaki bağlantıya tıklayarak ilgili yazımızı da okuyabilirsiniz.

Çakı, bıçak ve palalarda kullanılan çelik türleri.

Bushcraft ya da kamp sırasında muhtemelen bıçağınıza bakım yapma olanağınız olmayacağı için paslanmaz çelikten üretilmiş bir bıçak almak önemlidir. Eskiden paslanmaz çelik türleri, karbon çeliklere göre daha dayanıksız ve kırılgandı. Bu nedenle kamp ve bushcraft bıçaklarında tercih edilmezdi; ancak günümüzde bu durum ortadan kalkmıştır.

Bu vesileyle şu dipnotu da düşmek gerekir. Paslanmaz çelikler elle dövmeye uygun değildir. “El yapımı” diye satılan paslanmaz çelik bıçaklar dövülerek değil, istenen çelik türü şerit levhalar halinde tedarik edildikten sonra tasarlanan şekilde kesilip, sap takılıp, bileylenerek yapılır. İllaki elle dövülmüş bir bıçak istiyorsanız aklınızda bulunsun: İyi, ehil ve deneyimli bir ustanın elinden çıkmış bir karbon çelik bıçak şaşırtıcı derecede sağlam ve dayanıklı olabilir; ancak bakımını kesinlikle ihmal etmemelisiniz.

Alacağınız bıçağın sap tasarımı da önemlidir. Kamp sırasında batonlama (Bir odunu kesmek için başka bir odunu çekiç gibi kullanmak yoluyla bıçağın sırtına vurarak odun kesmek.) gibi zorlayıcı işler yapacağınız için bıçağın sapı az da olsa darbeleri emecek özellikte olmalı ve her pozisyonda elinize çok rahat oturmalıdır. Bu nedenle bushcraft veya kamp bıçağını, tıpkı ayakkabı alır gibi, deneyerek almakta fayda vardır.

Bushcraft veya kamp bıçağı, aşırı büyük olmamalıdır. İnce işlerinizi de yaparken kolayca kontrol edebileceğiniz bir bıçak, yaralanma durumlarının ortaya çıkmasını da önleyecektir. Bu nedenle gerek ağırlığı ve gerekse boyutlarıyla elinize oturan, dengeli ve en önemlisi de kontrol etmekte zorlanmayacağınız bir bıçak seçmelisiniz.

Bıçağınızla ilgili dikkat etmeniz gereken başka bir nokta da bıçağın kabzası, yani sapıdır. Boynuz sap, ahşap sap; hatta deri sap gibi, doğal malzemeden üretilmiş birçok sap türü vardır. Ancak bushcraft ve kamp bıçakları için en çok tercih edilenler yapay kabza malzemeleridir. Bunun nedeni yapay bıçak kabzası malzemelerinin sudan etkilenmemesi ve birçoğunun da ıslanmasına rağmen elden kaymamasıdır. Bu özellikleri taşıyan yapay bıçak kabzası malzemeleri arasında G10, Zytel ve sertleştirilmiş kauçuk sayılabilir. Bunların dışında da birçok malzeme vardır; ancak bu saydıklarımız hem öne çıkan hem de ıslandığında kayganlaşmayan veya az kayganlaşan malzemelerdir.

Başka bir konu da bıçağın kılıfıdır. Doğru kılıf seçimi, en az doğru bıçak seçimi kadar önemli bir konudur. Bu nedenle kılıf da en az bıçak kadar özenle ve dikkatle seçilmiş malzemeden yapılmalıdır. Bıçak kılıfı, yani kın yapımında kullanılan en yaygın malzemeler deri ve ahşaptır. Onların ardından da yapay deri kılıflar gelir. Ancak bu malzemeler bushcraft ve kamp bıçaklarında tercih edilmez. Bunun nedeni de yine sudan etkilenmeleridir. Özellikle deri kılıflar, suyu; hatta havadaki nemi emerek korumaları gereken bıçağın paslanmasına neden olabilir. Bıçağı paslandırmanın dışında deri kılıfların kalıbı yumuşayabilir veya şekli bozulabilir.

Bu nedenle kamp veya bushcraft bıçaklarının kınlarında da yapay malzeme tercihi daha yaygındır. Bu malzemelerden de en yaygın olanı Kydex denilen, akrilik polivinil bir malzemedir. Normalde kumaş gibi yumuşak olan bu malzeme, kalıba konup ısı uygulandığında sertleşir ve kalıplaşarak, sert plastik benzeri bir yapıya sahip olur. Kydex, su tutmaz, nem tutmaz, bıçağı paslandırma riski yoktur ve herhangi bir bakım istemez.

Dikkat edilmesi gereken bir başka konu da bıçağın ağız tasarımıdır. Bıçağın ağzının veya ucunun tasarımı, kullanım alanını etkilediği gibi, kullanım ve kontrol kolaylığını da belirler. Dünyanın en yaygın ve tercih edilen bıçak ağzı tasarımı olan drop point, yani damla uçlu tasarım (veya su damlası), bushcraft ve kamp bıçaklarında da en çok tercih edilen ağız tasarımıdır. İsterseniz drop point (damla uçlu) bıçak tasarımını ayrıntılı olarak anlattığımız yazımızı, bağlantıya tıklayarak okuyabilir veya videoyu izleyebilirsiniz.

Drop point (damla uçlu) bıçak tasarımı nedir?

 

(Yazının devamı videonun altında.)

 

Bushcraft, kamp bıçağının balçaksızı, (kabza ve namlu arasındaki eli koruyan parça) makbuldür. Balçak, kamp sırasında yapacağınız birçok işi engelleyebilir ve çalışmanızı zorlaştırabilir.

Peki bushcraft, kamp bıçağı alırken neleri yapmamalısınız? Nelerden kaçınmalısınız? Bir de bunlara bakalım.

Bushcraft, kamp bıçağı alırken neleri yapmamalısınız? Nelerden kaçınmalısınız?

Kamp için bıçak alırken, bıçak modellerini görünce en büyük, tırtıklı, sağı solu işlemeli, süslü kakmalı olanlardan uzak durun. Rambo bıçağı diye satılan, sapının içinde pusula, olta vs falan olan bıçaklardansa kesinlikle kaçının. (Zaten hayatta kalma şansınız o sapın içindeki misinayla balık tutmanıza bağlıysa elinizle yakalama şansınız daha yüksek.) Bushcraft, kamp bıçağı; olabildiğince sade, amaca yönelik, kaba ve ağır kullanıma dayanabilen, paslanmaz bir bıçak olmalıdır.

Eğer, her işi yapayım, deyip çok büyük bir bıçak alırsanız ince işleri yapamayacağınız, iri ağır ve işe yaramaz bir bıçak alma ihtimaliniz yüksek. Bunun için de ince, sade, sağlam, güvenilir bir bushcraft ya da kamp bıçağı ve yanında da daha kaba işler için güçlü bir pala veya el baltası alabilirsiniz. Unutmayın; doğru seçilmiş ve iyi bakılmış bir bushcraft, kamp bıçağı sizi yarı yolda bırakmaz.